Uznański przeprowadzi na orbicie eksperymenty. Dla wojska
Podczas pobytu na międzynarodowej Stacji Kosmicznej Sławosz Uznański - Wiśniewski przeprowadza szereg eksperymentów naukowych. W tym dwa przygotowane przez Wojskową Akademię Techniczną.
Cisza, nieważkość, widoki zapierające dech w piersiach. Pobyt na orbicie brzmi jak marzenie, prawda? Ale wasz organizm w tym czasie pracuje na zupełnie innych obrotach. Układ odpornościowy, który na Ziemi chroni nas przed niezliczonymi zagrożeniami, w kosmosie może zachowywać się inaczej.
I właśnie na to pytanie stara się odpowiedzieć eksperyment Immune Multiomics, prowadzony pod czujnym okiem dr n. med. Alicji Trębińskiej-Stryjewskiej z Instytutu Optoelektroniki (IOE) Wojskowej Akademii Technicznej.
Celem tego pionierskiego badania jest ustalenie, czy i w jaki sposób mikrograwitacja wpływa na funkcjonowanie układu odpornościowego astronautów podczas ich pobytu na ISS. Ale to nie wszystko. Równie ważne jest sprawdzenie, czy po powrocie na Ziemię wszystko wraca do normy.
Mamy nadzieję, że to, czego się dowiemy, pozwoli lepiej zadbać o zdrowie astronautów w czasie kolejnych misji kosmicznych, na przykład w czasie lotu na Księżyc, albo na Marsa – podkreśla dr Trębińska-Stryjewska.
Badaczka liczy również na to, że eksperyment „pomoże w lepszym zrozumieniu lub nawet pozwoli odkryć nowe mechanizmy odpowiedzialne za zmiany ekspresji genów w komórkach układu odpornościowego w warunkach mikrograwitacji”. To kluczowe, bo znajomość tych mechanizmów to pierwszy krok do opracowania skuteczniejszych strategii dbania o zdrowie kosmicznych podróżników.
Poznanie mechanizmów, które wpływają na działanie układu odpornościowego w ekstremalnych warunkach nie tylko pomaga utrzymać astronautów w zdrowiu, ale może mieć również zastosowanie na Ziemi. Wyniki eksperymentu mogą wspomóc rozwój terapii immunologicznych, zarówno dla przyszłych astronautów, jak również dla osób z zaburzeniami odporności na Ziemi oraz lepiej zrozumieć, jak nasze ciało reaguje na stres, fizyczny i psychiczny, w różnych środowiskach.
Laboratorium przyszłości: co kryje Centrum Inżynierii Biomedycznej IOE WAT?
Aby takie badania mogły być prowadzone, potrzeba nie tylko wybitnych naukowców, ale i sprzętu z najwyższej półki. I tu na scenę wkracza Centrum Inżynierii Biomedycznej IOE WAT, które może pochwalić się nowocześnie wyposażoną Pracownią Biologii Molekularnej. To właśnie tutaj, w Sercu Polski, możliwe jest badanie ekspresji genów oraz sekwencjonowanie materiału genetycznego zarówno ludzkiego, jak i bakteryjnego.
Pozwala to na śledzenie zmian zachodzących na poziomie komórkowym pod wpływem czynników fizycznych i chemicznych, co jest niezwykle istotne w kontekście warunków panujących w kosmosie. Możliwe są tam również badania z wykorzystaniem hybrydyzacji in situ czy amplifikacji DNA w czasie rzeczywistym. To zaawansowane techniki, które dają nadzieję na odkrycie wielu tajemnic ludzkiego ciała w kosmicznej podróży.
Więcej o misji Sławosza Uznańskiego - Wiśniewskiego przeczytasz nas Spider's Web:
Jelita w kosmosie: jak mikrograwitacja wpływa na mikrobiotę?
Odporność to jedno, ale co z naszym „drugim mózgiem”, czyli jelitami? Okazuje się, że mikrobiota jelitowa, czyli biliony drobnoustrojów zamieszkujących nasz przewód pokarmowy, jest absolutnie kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania niemal całego organizmu, od układu pokarmowego, przez sercowo-naczyniowy, aż po nerwowy i odpornościowy. To prawdziwy mikroświat, którego pełnego wpływu na nasze zdrowie wciąż nie rozumiemy.
Eksperyment Human Gut Microbiota, kierowany przez prof. dr hab. Elżbietę Trafny, ma za zadanie wypełnić tę lukę w wiedzy, szczególnie w kontekście podróży kosmicznych. Jak wyjaśnia profesor Trafny, choć wiedza o mikrobiocie jelitowej jest już spora, naukowcy wciąż poszukują powiązań między jej zaburzeniami a chorobami człowieka. W kosmosie te zaburzenia mogą być szczególnie dotkliwe.
Na podstawie wyników naszych badań będzie można planować żywienie astronautów i terapie w razie stwierdzenia istotnych zaburzeń mikrobioty dróg pokarmowych w wyniku pobytu na niskiej orbicie okołoziemskiej, a może i w dalszych podróżach kosmicznych – zapowiada prof. Trafny.
To oznacza, że przyszli mieszkańcy Marsa mogą liczyć na spersonalizowane diety, które pomogą im przetrwać długie i wyczerpujące misje.
Zespół badawczy z Centrum Inżynierii Biomedycznej IOE WAT, składający się z mikrobiologów z bogatym doświadczeniem, wykorzystuje najnowsze techniki, takie jak sekwencjonowanie nowej generacji, aby dokładnie poznać skład mikrobioty dróg pokarmowych astronautów.
Badania te mogą pomóc osobom pracującym w warunkach silnego stresu, takich jak służby mundurowe czy personel medyczny, wspierając rozwój nowych terapii oraz działań profilaktycznych. Mogą także inspirować młode pokolenie do zainteresowania biotechnologią, medycyną i naukami kosmicznymi, a w przyszłości, do wyboru ścieżki kariery w tych dziedzinach.
Polska nauka w kosmosie
Polska nauka odgrywa coraz większą rolę w globalnych misjach kosmicznych. Dzięki zaangażowaniu dr. Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego i pracy zespołów z Instytutu Optoelektroniki Wojskowej Akademii Technicznej, przyszłość lotów kosmicznych staje się bezpieczniejsza i zdrowsza dla każdego astronauty.
Zespół IOE WAT pokazuje, że Polska ma nie tylko ambicje, ale i kompetencje, by być częścią naukowej awangardy.
Zamiast więc pytać „Po co nam astronauta?”, lepiej zapytać: „Jak bardzo dzięki temu eksperymentowi poprawi się zdrowie ludzi – i na Ziemi, i poza nią?”. Bo choć badania odbywają się setki kilometrów nad naszymi głowami, to ich skutki mogą być zaskakująco przyziemne i niezwykle potrzebne.
